پرسش و پاسخ دوره بازاریابی دیجیتال - 10 بهمن 1401
سوال 1: تحقیقات بازار در فضای آنلاین چگونه است؟ از کجا بفهمیم که سایت محتوایی یا فروشگاهی در چه دسته‌بندی‌هایی بیشترین بازدید کننده را دارد؟ آیا تنها راه بودجه تست برای گوگل‌ادز هست؟ یا تحقیقات آفلاین از کسانی که در حوزه مدنظر فعالیت داشته‌اند؟
چگونه کسب‌وکار را به فضای آنلاین منتقل کنیم اما کمی مطمئن‌تر؟ فرض کنید وبسایت زومیت، دیجیاتو چطور و... با هدف جذب تبلیغات از صفر می‌خواهند شروع کنند از کدام دسته‌بندی محتوایی شروع کنند، برایشان سود بیشتری دارد؟ در یک کلام، چگونه تشخیص دهیم کدام حوزه در اینترنت برای ورود به بازار مخاطب مناسب‌تری در خصوص اهداف کسب‌وکار دارد؟
پاسخ: از جنبه‌های مختلفی میشه تحقیقات بازار رو در فضای آنلاین انجام داد. برخی از ابزارها رو در طول دوره مرور کردیم: Google Trends ،Google Alerts ،News Box و خبر فارسی و مشابه این‌ها. هفته آینده یک سری وبینار موضوعی روی ابزارهای تحقیقات بازار آنلاین توی آکادمی منظم داریم.
- این رو نمی‌شه دقیق گفت مگه اینکه یه سایت داشته باشی و این رو در مورد سایت خودت از طریق گوگل آنالیتیکس و سرچ کنسول بتونی آنالیز کنی.
- تنها ورودی ما که از سئو نیست. ممکنه شما ورودی کافی از سوشال، ریفرال، Word of Mouth و Affiliate داشته باشین و نیازی به سرمایه‌گذاری روی سئو هم نباشه. اما اگر اینطور نبود قطعاً گوگل ادز برای تست اندازه‌گیری نرخ تبدیل بسیار کاربردیه. مثلاً در «تیزلند» بسیاری از سایت‌هایی که معلمان به اونها مراجعه داشتن، از طریق تبلیغات دهان به دهان بازدیدکننده می‌گرفتن، اصلاً توی سرچ گوگل بالا نمی‌اومدن. یه سری پیج‌های اینستاگرام هم بود که به خاطر تازگی استفاده از این پلتفرم در ایران و عدم استفاده از هشتگ‌ها، اصلا قابل پیدا شدن از طریق سرچ نبودن. ما همه این‌ها رو با تحقیقات آفلاین و پرسش‌نامه پیدا کردیم. در مورد پرسونا هم همینطوره.
- این همون سوالی هست که در پاسخ باید یک پلان یا استراتژی دیجیتال پایه‌ریزی بشه. همچنین بسته به نوع کسب‌وکار متفاوت هست. اول یک تحقیق بازار کامل انجام بشه بعد تحلیل رقبا، بررسی وضعیت کسب‌وکار، شناسایی نقاط قوت و ضعف، تحلیل بر اساس ماتریس SWOT، ماتریس BCG، مدل PESTEL، مدل پورتر و بر اساس نتایج آنها تصمیم می‌گیریم که کدوم یکی از ابزارها می‌تونه برای کسب‌وکار مفید باشه. ممکنه هر کدوم از ابزارها نیاز به تست هم داشته باشن، همچنین برای هر ابزار، نیاز به تحلیل رقبا هم وجود داره. مثلاً ممکنه بعد از تحقیقات به این نتیجه برسین که ورود به بازار آنلاین نه تنها برای شما سودمند نیست، بلکه به فروش فعلی شما هم ضربه خواهد زد. ممکنه اونجا به این نتیجه برسین که مطمئن‌ترین راه می‌تونه ملزم کردن مشتری به فعال کردن گارانتی کالای خریداری شده، پس از ثبت نام در وبسایت شما باشه. برای تشویقش هم می‌تونین مدت گارانتی ثبت شده از این طریق رو نسبت به حالت عادی یک سال افزایش بدین. به هرحال نرخ بازگشت سرمایه را باید بسنجید.
- اصولاً سود بیشتر در رسانه‌ها به چند عامل بستگی داره: رپورتاژ و تبلیغات بنری. برای اینکه سایت بتونه از این راه درآمد داشته باشه، باید آتوریتی بالا و بازدیدکننده خوب داشته باشن، سئوی خوبی هم روی چند کلمه کلیدی داشته باشن. شاخص‌های BA, PA بالا و سرعت Crawl مناسبی داشته باشن. همچنین رسانه‌های موفق برندینگ خوبی هم دارند. کسب‌وکارها بر اساس جنس مخاطبی که نیاز دارند، سراغ رسانه‌ها میرن. هرچقدر هم یک رسانه، تعداد بازدید کننده‌های بیشتری داشته باشه، شانس گرفتن تبلیغات براش بیشتره. من توصیه می‌کنم از دسته‌بندی‌های محتوایی که در اونها تبحر و مزیت رقابتی دارین شروع کنین. همچنین اون حوزه‌هایی که روی اونها Content Gap وجود داره رو شناسایی کنید و با توجه به منابع در اختیارتون بینید رو کدوم‌ها، توانایی تولید محتوا دارید. البته تیم داشتن هم خیلی بهتون کمک میکنه.
سوال 2: سودمند بودن یا نیودنو رصد یا ترکینگ فعالیت‌های سئو خارجی چگونه انجام می‌شود؟ به‌عنوان مثال بک‌لینک سایدباری گرفته‌ایم از کجا بدانیم بعد از گذشت مدتی کدام یک از سایدبارها برای ما مفید و کدام‌یک بی‌اثر و کدام‌یک ضرر داشته است؟ چگونه می‌فهمیم رپورتاژ زومیت مناسب‌تر بوده است یا ایسنا؟ آیا فقط می‌توانیم براساس a.method بین آنها اولویت‌بندی کنیم؟
پاسخ: این رو دقیق و بر اساس متد مشخصی نمی‌شه گفت. ما فقط براساس Practiceها و Best Practiceها جلو می‌ریم. خود من یک سری رپورتاژها رو در سایت‌هایی با Domain Authority بالا مثل ایسنا می‌رم، یک تعدادی هم در سایت‌هایی از طریق A Method پیدا کردیم و از نظر موضوعی به ما نزدیک هستند.
سوال 3: کلینیک پوست و مو می‌خواد یه 150 تا 500 نفر تخفیف 1 میلیون تومانی خدمات کاشت مو، ابرو و ریش بده. چطور می تونم لیدهای باکیفیت ایجاد کنم تا بیان این بن‌های تخفیف رو بگیرن؟ ترجیح خودم اینه که بیان این‌ها به صورت بن تخفیف باشن که افراد اونها رو بخرن. اما مدیر کلینیک پیشنهادش برنامه حضوری مثل جشن و دادن جایزه هست که خوب کیفیت لیدها رو میاره پایین
پاسخ: در چنین حوزه‌هایی بهترین ابزار اینستاگرامه. اما توصیه می‌کنم گوگل ادز، تبلیغات بنری و کمپین‌های آپارات رو هم تست بگیرین. همراه با Retargeting.
سوال 4: یک سوال برای انجام تمرین تعیین kpi داشتم که با مثال زیر می‌پرسم. به‌عنوان مثال مدیر کسب‌وکار 100 میلیون تومان فروش در سایت را برای سال اول در نظر می‌گیرد، بخش بازاریابی چطور باید بسنجد که چند درصد برای افزایش نرخ بازدید سایت یا چند درصد برای نرخ ریچ پست ها و دیگر موارد مشخص کنه؟
پاسخ: در دیجیتال مارکتینگ معمولاً به یکی از این دو شیوه پیش می‌ریم. یا یک بودجه‌ای رو برای تست می‌گذاریم و براساس نتیجه تست پیش می‌ریم. یا اینکه براساس تجربه افرادی که در اون حوزه کار می‌کردن و دیتا دارن جلو می‌ریم. از این افرادی که اینجور داده‌ها رو در اختیار دارن، به‌عنوان مشاور یا عضو تیم استفاده کنین. این سوالی که پرسیدین، Target Based هست و در جلسات 18 تا 24 کامل بهش پرداخته شده.
سوال 5: حدود 2 ماهی هست که در سایت ما، در بخش نظرات مربوط به محصولات و همچنین در فرم تماس با ما، متن‌های انگلیسی که متعلق به ایمیل‌های غیرایرانی هستن ثبت میشه و مشخصه که فعالیت‌های ربات‌ها هستن. تا قبل از اون و در مدت 3 سالی که از راه‌اندازی سایت می‌گذره این مورد رو نداشتیم. آیا به غیر از recaptcha راه دیگه‌ای برای مسدود کردن این متن‌ها هست؟ چون احتمالاً ریکپچا رغبت کاربر رو برای ثبت نظر و یا ارسال متن برای تماس کم میکنه.
پی‌نوشت: متن بی‌ربط در بخش نظرات بد هم نیست چون میشه با ویرایش اسم و متن یه نظر به نظرات اضافه کرد، ولی ما اهلش نیستیم.
پاسخ: این نظرات رو یک سری ربات و با هدف ایجاد بک‌لینک می‌ذارن. حتماً Captcha رو فعال کنین، درسته که تعداد کامنت‌ها رو کم میکنه، اما اینجور کامنت‌ها رو که به تدریج خیلی زیاد و از کنترل خارج میشه را حذف میکنه. باز هم بستگی به نوع کسب‌وکار داره که می‌خواین چطور افراد کامنت بذارن، تایید بشه یا بدون تایید منتشر بشه. از همون مدل کپچای ایرانی هم استفاده کنین که مشکل عدم لود و باز نشدن رو نداشته باشید.
سوال 6: ریکوردینگ هایی که ابزار Microsoft clarity نشون میده کاملا واقعیه؟ یا ممکنه کندتر یا با گرافیک متفاوت تر نشون بده؟ چون اونجوری که ما چک می‌کنیم خیلی متفاوته با اونی که clarity نشون میده.
پاسخ: ممکنه متفاوت باشه. چون این‌ها ویدئو عادی با حجم بالا ضبط نمی‌کنند، اندازه اسکرین کاربر رو استخراج می‌کنند، مکان حرکت ماوس رو ذخیره می‌کنن و هر کاری که کاربر انجام میده رو شبیه‌سازی می‌کنن. ویدئوها به‌صورت وکتور ذخیره می‌شن و برای همین کندتر از حالت عادی هستن.
سوال 7: من، همین هفته گذشته سایت شخصیم رو آوردم بالا. سایت بخش‌های مختلفی داره. از نوشتن تجربه‌های کاری در بخش یادداشت شخصی تا مقاله‌های تخصصی. همین چند روز پیش مقاله‌ای ترجمه کردم برای دلایل کاهش Open Rate ایمیل‌ها. لحن این مطلب رسمیه. ولی تو بخش معرفی کتاب یا دوره لحن محاوره‌اس (شایدم یه جاهایی صمیمی).
حالا سوالم اینه: این تفاوت در لحن نوشته‌ها در بخش‌های مختلف سایت ممکنه مشکل‌زا بشه؟ معمولا توصیه میشه به یکدست بودن. ولی به نظرم یه جاهایی یه فضای صمیمی‌تری لازمه تا ارتباط بگیری با مخاطب و سخته رسمی بنویسی. ممنون میشم راهنمایی کنید که یکدستی لازمه؟ با توجه به اینکه سایت شخصی هست و کسب‌وکاری نیست
مثال: لحن صمیمی (بعد از دانشگاه با همین تیم، کار رو شروع کردیم و این فرصت به من داده شد که کنارشون یاد بگیرم و تجربه به دست بیارم) مثال: لحن رسمی (یک موضوع خوب می تواند به طور چشمگیری احتمال باز شدن ایمیل شما را افزایش دهد. از سوی دیگر موضوع خسته‌کننده می‌تواند به طور قابل توجهی معیارهای نرخ باز شدن ایمیل شما را کاهش دهد)
پاسخ: نظر شخصی من اینه که با عوض کردن لحن، مخاطب سردرگم میشه. اما واقعیت اینه که این انتخاب ما و مخاطب ماست که لحن محتوا چطور باشه. بعضی مواقع افراد، دو سایت مختلف دارند. سایت شخصی، که در اون با لحن صمیمی می‌نویسن و یک سایت کاری، که با لحن رسمی نوشته میشه. البته برای شما این راهکار به صرفه نیست. ترجیح بر اینه که یک لحن داشته باشین اما، به نظرم می‌تونید در ابتدای محتوا یک توضیح در این رابطه بدین. سعی کنین با لحن رسمی ولی نه پرطمطراق، بنویسین که بتونین در معرفی کتاب هم اون لحن رو حفظ کنید.
سوال 8: دو سوال در مورد محتوا دارم که از سمت سئو منیجر اصرار به اعمالش در مقاله‌هاست؛ به نظر شما کار درستیه که title مقاله‌ها رو h2 بذاریم و اول مقاله کیورد رو با تگ h1 بذاریم و ادامه مطلب رو بنویسیم؟ اینطوری وقتی تعداد مقاله‌ها بالا میره امکان داره یک کیورد مشخص اول چند مقاله تکرار بشه و علاوه بر ظاهر زشت، بازخورد فنی درستی هم نداشته باشه. راستش من متوجه اصرار این عزیز نمیشم که چرا باید این کارو کرد وقتی میشه کیورد رو توی تایتل بیاریم و تایتل رو تگ h1 بزنیم.
پاسخ: من بارها تاکید کردم که تمرکزتون رو فقط روی گوگل نذارید. محتوا، Title و Headingها رو برای مخاطب بنویسید، Format of Content و Type of Content مخصوص مخاطبه نه گوگل. درسته که باید اصول سئو رو رعایت کنید، مثلاً سعی کنین کلمات کلیدی رو در Title بذارید. اما در حال حاضر، تجربه کاربر User Experience و Returning Visitor بسیار مهم‌تر از رعایت اصول سئو هستن. Keyword Stuffing نکنید و صرفاً به خاطر گوگل، تجربه کاربر رو از محتوا خراب نکنید. به‌طور کلی شما موظفین به نیازهای محتوایی مخاطب پاسخ بدین، حالا در کنار اون بهتره استانداردهای سئو رو هم رعایت کنید.
سوال 9: در مقاله‌های سایت خودمون و همچنین ریپورتاژها تاکید میشه که کیورد اصلی با انکر تکست حتما در پاراگراف اول بیاد که بعضی وقت‌ها باعث میشه یکدست بودن مقاله (مخصوصا در ریپورتاژ) از دست بره. متوجه این موضوع هستم که اگر انکرتکست در ریپورتاژ ابتدای اون بیاد، احتمال کلیک بیشتری هست اما به غیر از این مورد، تاثیری روی سئو داره؟ با این تفسیر باز هم درسته که انکرتکست در اول مقاله روی سایت خودمون بیاد؟
پاسخ : مهمترین و منطقی‌ترین دلیلی که برای قرار دادن لینک در پاراگراف‌های ابتدایی متن وجود داره، اینه که شانس کلیک روی لینک بیشتره. اما موضوعی که از لینک، بک‌لینک و سایت مهم‌تره، User Fellow است. به نظر من وقتی از یک سایت با اتوریتی بالاتر، محتوای باکیفیت‌تر و بازدیدکننده بیشتر از خودتون، می‌تونین ورودی و User Fellow بگیرین، روی سئو تاثیر مثبت داره و از فاکتورهای مورد توجه گوگل هست. این اول بودن هم از منظر احتمال کلیک بیشتر، کاملاً درسته. اما اگر دارین پاراگراف اول رو برای جذب مخاطب می‌نویسین، می‌تونید لینک رو در پاراگراف بعدی بذارید.
سوال 10: سرچ کنسول سایت مپ را از fetch درآورده و به ما اخطار داده که بررسی کنید آیا سایت شما بلاک شده است یا نه؟ با توجه به این اخطاری که پیش آمده باید چه کاری انجام داد؟
پاسخ: این خطاها از مهرماه تا به حال شدت گرفتن. دلیلش هم، همین کیفیت اینترنته. پیش اومده که یک سایت روی یک سیستم با اینترنت یک شرکت باز نشده و با اینترنت شرکت دیگری باز شده. در مورد مشکلی که شما دارین، احتمالاً جابجا کردن Host می‌تونه کمک کنه.
سوال 11: در سرچ کنسول با مشکلات خیلی زیادی نیز مواجه هستیم، مثلا 1421 صفحه ایی داریم که به صورت noindex هست و زمانی‌که صفحات را باز می‌کنیم که ببینیم کدام صفحات هستند، متوجه می‌شیم که مثلا از صفحه خانه با چند لینک مختلف ساخته شده و همه لینک‌ها را به صورت noindex درآورده، یا یک سری از صفحات اصلی که توسط شرکت طراحی سایت ایجاد شده مثل صفحه اصلی مقالات به صورت doplicate دراومده درصورتی‌که من زمانی‌که سایت را تحویل گرفتم کلیه لینک‌ها ریدایرکت شده بود. اکنون بهتر است که چه کاری انجام شود؟
پاسخ: حتماً به یک متخصص بدین که چک کنن، چرا این صفحات ایجاد شدن. در بعضی از CMSها موقع ایجاد صفحه به طور خودکار به ازای هر صفحه دو تا ایجاد میشه، یکی با /?id هست که همون لینک کوتاه صفحه محسوب میشه و اون یکی Friendly URL، حالات دیگری هم وجود داره. مثلاً Table of Contentsداریم، آدرس صفحه /#table-of-contente که به اِلمان‌های داخلی صفحه دسترسی داشته باشیم. چنین URL هایی نباید در Sitemap قرار بگیرن. این‌ها را باید Noindex یا Canonical کنیم. باید زمان بذارید و کل این صفحات رو چک کنید تا مشکلشون حل بشه.
سوال 12: در شرایط کنونی من به شخصه و سایر دوستانم رو که می‌بینم امیدی نداریم و حس می‌کنیم روی یه دور باطلی هستیم و زحماتمون توی حوزه دیجیتال هم به کلی از بین رفته، شما چطور امید و انگیزه دارید با این همه سختی که هر روز داره بیشتر میشه؟
پاسخ: من یک مصاحبه‌ای با هفته نامه کارنگ داشتم در مورد اینکه چطور حتی در این شرایط دیجیتال مارکتینگ می‌تونه به فعالیت خودش ادامه بده، صحبت کردم، اون رو بخونید.
سوال 13: سوالاتم به این صورته که من با یک هلدینگ ساختمانی جلسه‌ای داشتم و این برند برای معرفی خودش و جذب مشتری برای فروش پروژه‌های ساختمانی، قصد داره وارد فضای آنلاین بشه. سوالم اینه که در حال حاضر فضای سوشیال مدیای اینستاگرام، فیلتر شده و محدود و دسترسی نیمی از کاربران به این پلتفرم بسته شده. اون طور که بررسی کردیم و چک کردیم، چون پرسونای مشتریان ما افراد با رده سنی 30 سال به بالا هستند، حوصله سر و کله زدن با انواع و اقسام VPN رو ندارند و به سمت پلتفرم‌های داخلی کوچ کردند.
حالا به نظر شما بیایم روی اینستاگرام سرمایه‌گذاری کنیم و شروع کنیم به تولید محتوا یا اینکه بریم به سمت پلتفرم‌های داخلی؟ و اینکه پلتفرم‌های داخلی هم ظرفیت و بستر اینستاگرام را ندارند. اگه بخواهیم سایت رو جایگزین سوشال مدیا کنیم هم به این صورته که چون شرکت ساختمانی هست، سئو بازدهی خاصی براش ایجاد نمی‌کنه و کلمات کلیدی خاصی برای جذب مشتری وجود نداره. ممنون میشم در این باره راهنمایی کنید، این سوالم صرفاً مربوط به این بیزینس نیست و لطف کنید کمی کلی‌نگری داشته باشید.
پاسخ: روش معمول و مرسوم در کسب‌وکارها، تحقیق بازار هست که میشه اون را آفلاین و یا آنلاین انجام داد. در آژانس منظم وقتی شرکت‌ها به ما مراجعه می‌کنند، شیوه کار ما بدین صورته که ازشون می‌خوایم ارتباطی بین ما با چند تا از مشتریان فعلی خودشون برقرار کنند و با اونها جلسات مصاحبه می‌ذاریم. در مثالی که شما زدین مشاوران املاک جزو مشتریان هلدینگ‌های ساختمانی محسوب می‌شن. ازشون بپرسید با همکارانشون از چه طریقی در ارتباطن. شما هم در همون کانال‌های ارتباطی فعالیتتون رو شروع کنید. سگمنت‌ها و پرسوناهای مختلف رو شناسایی کنید، مثل نماینده‌ها، واسطه‌ها و ... بعد در کانال‌ها شروع به فعالیت کنید.
در مورد اینستاگرام، ما در مورد آینده اینستاگرام در ایران چیزی نمی‌دونیم. ما یک نمونه داشتیم، که در همین شرایط Impression بیشتری هم گرفته بود به خاطر اینکه رقباش به خاطر مشکلات پیش اومده، نتونسته بودن محتوا تولید کنند و مخاطب اونها هم به سمت این صفحه سرازیر شده بود. من تصور نمی‌کنم که اینستاگرام در ایران برگشتی داشته باشه. البته امیدوارم که اشتباه کنم. توصیه‌ام اینه که تولید محتوا روش انجام بدید اما سرمایه‌گذاری زیاد نه.