پرسش و پاسخ دوره دیجیتال مارکتینگ - بهمن 1402
سوال 1: در پاسخ به سوال آقای مهدی سلوکی که در جلسه 30 ام پرسیده بود فرمودید درحال برنامه ریزی ارائه کمپین دوست تا دوست هستید. انجام شد؟
پاسخ: ما آماده کردیم ولی به دلایل متعددی ارائه نشد، به مشکل خوردیم، بعد به طرح صیانت و... خوردیم؛ اما این تاخیری یک خوبی داشت این بود که ما یک کمپین دیگه داشتیم که الان این دو تا رو میتونیم کنار هم بذاریم و مقایسه کنیم. یک کمپین دوست تا دوست هم امسال داریم که از تاریخ 22 تا 26 بهمن هست.
سوال 2: در قسمتی از صحبت ها فرمودید سایت کورسرا منبع آموزشی بسیار خوبی هست. میخواستم بدونم اگر با زبان انگلیسی آشنایی نداشته باشیم هم میتونیم از این سایت استفاده کنیم؟
پاسخ: اگه با زبان انگلیسی آشنایی ندارید، به سراغ کسبوکارهایی برید که به زبان انگلیسی نیاز ندارند. این کارها با زبان انگلیسی ارتباطی ندارند، مثل نانوایی، رانندگی اسنپ. امروزه حتی اگه بخوای کشاورزی هم کنی به زبان انگلیسی نیاز داری.
سوال 3: خداقوت ، من تجربه هم کارآموزی و هم عضو نیروی فعال رو در قسمت فروش و بازاریابی دارم چند سالی هم داخل استارتاپ بودم الان دنبال فعالیتی هستم در حوزه دیجیتال مارکتینگ که حداقل 30 میلیون تومان آورده داشته باشه برام به بالا. ایده تیم دیجیتال مارکتینگ زد به سرم نیروهای متخصصش رو دارم خودم با یک درصدی پروژه بگیرم ولی متأسفانه علی رغم نمونه کار های قوی در مشتری یابی به مشکل خوردیم پیشنهاد شما با سرمایه زیر ده میلیون در حال حاضر با این هدف درآمدی چیه ممنون و عذرخواهی بابت طولانی شدن پیام
پاسخ: این دوتا بحث کاملا متفاوت هستن، تیم دیجیتال مارکتینگ دردسرهای خودش رو داره، تبلیغات، مکان، فاکتور رسمی میخواد و بحث مالیات داره. اگه هنوز تجربه کافی در حوزه کسبوکار ندارید، توصیه میکنم سراغ تیم زدن و شرکت زدن نرید. تو دیجیتال مارکتینگ بالای 30 میلیون تومن هم زیاد داریم، ولی حداقل باید بین 3 تا 5 سال کار کنی و در یک حوزه کاملا متخصص شی.
عجله نکنید، باید خیلی کار بلد باشی و خیلی مطالعه داشته باشی و حرفهای باشی که بتونی پول خوب بگیری. 10درصد از شرکتها پول عجیب غریب میدن، اونها رو کنار بذارید، 10درصد از نیروی کار تونستن با پرسونا برندینگ، متخصص شدن، ارتباط خوب و... جای خودشون رو پیدا کنن، با ابزارهایی میتونن کار کنن، میتونن با مشتری صحبت کنن، دایره ارتباطی وسیع درست کردن و پول خوبی درمیارن و 80درصد با 8 تا 12 میلیون تومن میگذرونن.
سوال 4: چطور تیم سازی کنیم؟ از کجا شروع کنیم؟
پاسخ: این پاسخی نداره، اینکه چطور تیمسازی کنی اصلا برای چی، مثلا تیم فروش یا تیم فنی توسعه محصول با تیم اجرای رویداد کاملا فرق میکنه. مثلا توی تورنتو یک رویداد خصوصی دارم، که از بین کسانی که رزومه فرستادن چند نفر رو انتخاب کردم، چون میخوام DM Way رو به یک شکل دیگهای تو شرکت آپتیموم راهاندازی کنم، حتی به فکر جهانی کردناش هم هستم. خب این رویداد تیم میخواد، یک رویداد کوچیک خصوصی راه انداختم و تعدادی آدم دور هم جمع شدیم ببینیم کی از زیر کار در میره، حرف زدن و ادبیاتش رو رعایت میکنه؛ اما این برای تیم برنامهنویسی لازم نیست.
در مجموع کل فرآیند تیم سازی چیه؟ اینکه بتونیم تعدادی از افراد رو که به اون هدفی که قراره انجام بدیم، اعتقاد دارن. اینکه چه تیمی میخوای بسازی مهم نیست، مهم اینه که تمام اعضای تیم باید به محصول و خدمت شما ایمان داشته باشن. هر تیمی الزاماتی داره، که اینجا آدمها باید مهارتهای مختلف داشته باشن. اینکه بخوای تیم بسازی، مراحل مختلف داره.
کتابهای کارهای تیمی و رهبری سازمان رو از اینجا شروع کن، من توصیه میکنم 21 اصل رهبری جان مکسفل، حوزه رهبری آریان قلم، کتاب کار تیمی و گروهی دکتر محمدعلی حقیقی رو بخونید. کتابهای منابع انسانی رو هم مطالعه کنید یا دوره منابع انسانی برو.
سوال 5: با توجه به اینکه حجم پروژه ها بالا رفته و ظرفیت خودم تکمیل شده، به فکر افتادم برای توسعه تیم سازی انجام بدم. طبق تجربه نصفه و نیمه که داشتم و تحقیقاتی که انجام دادم به این نتیجه رسیدم که دورکاری با تیم برای اوایل کار بسیار چالش داره و باید دفتر بگیرم. برای دفتر هم که خب بهرحال مشکلات مالیات و بیمه و فلان و خواهد بود در نهایت به این نتیجه رسیدم که باید حتما شرکت ثبت کنم و همزمان تو دوره وبینار «محاسبه سربار حقوق استخدام کارکنان» دیدم که نکات خیلی خوبی مطرح شده بود ولی یه نکته ای رو متوجه نشدم، شما فرمودین طبق مدل شما هزینه های کارمند رو *23 کنیم اما انتظار دستاورد یک نیرو *19 باید باشه؟ این قسمت انتظار دستاورد یک نیرو رو متوجه نشدن ممنون توضیح بدین که چه توقعی باید از یک نیرو داشته باشیم. نکته: این ویدئو رو من 2 بار دیدم.
پاسخ: توی نیروهای عادی ضریب 19، برای برنامهنویس 23- 24درصد و برای مدیر میانی 300درصد رو بگیرید. مثلا اگه به یک کارمند 200 میلیون حقوق میدی، برو ببین در طول سال 200 میلیون ارزش ایجاد کرده یا نه.
سوال 6: آیا می توان دوره را در کانادا مشاهده کرد یا باید از آی پی ایران استفاده کنیم؟ میشه راهنمایی کنید در کانادا چطور میشه پروژه در حوزه دیجیتال مارکتینگ گرفت؟
پاسخ: بله، نیازی نیست از IP ایران استفاده کنید. در کانادا دو تا نکته داریم: فضای کار بازتر و ابزارها بیشتر هست، مثل یوتیوب ادز، گوگل ادز، توییتر، فیسبوک و... . اینجا دستت خیلی بازه. مشکل اینه که باید تو اشل جهانی رقابت کنی. ما چون تو ایران بودیم و بخشی از متخصصین مهاجرت کردن، کار کردن تو ایران راحتتره و رقیب جدی نداریم. در داخل ایران کار گرفتن راحته. اینجا تاپهای چینی، هندی، پاکستانی و... هستن، که بسیار توانمند هستن و رقابت دشوارتره.
سوال 7: برای ورود به پنل وردپرس ام اگر بدون قند شکن ورود بزنم و بخوام فعالیتی رو انجام بدم خیلی کارها کُند و آهسته انجام میشه اما اگ قند شکن فعال باشه و بخوام کارها رو انجام بدم خیلی سریع تر و روان تر انجام میشه بنظرت علت چیه و باید چیکار کنم؟ به پشتیبانی هاستینگ ام هم تیکت زدم. اما فایده نداشته!
پاسخ: شک نکنید، این به هاست مربوطه و حتما هاست رو بررسی کنید. ممکنه هاستتون خارج از ایران باشه، این دیگه به هاست مربوط نیست، به زیرساخت مربوط میشه و فقط باید هاست رو عوض کنی. اکثر رو IP Range هست، اگه بتونی IP بگیری مشکل حل میشه، اما اگه گرفتی و باز هم مشکل داشت هاست رو عوض کن.
سوال 8: اگر بخواهیم تو دنیای دیجیتال مارکتینگ بروز بشیم و بروز بمونیم چه پیشنهادی دارید. مثلا به چه سایتهایی همیشه سر بزنیم (لطفا نام ببرید). دقیقا کدوم قسمتهاش بریم. چه کانالهایی را دنبال کنیم. و در کل چه پیشنهادی دارید.
پاسخ: هر حوزهای سایتهای خودش رو داره، مثلا تو حوزه سئو Maz، سج یا سج اینجا ژورنال، سج اینجینلند رو داریم، حوزه سوشال مدیا و ایمیل مارکتینگ هم همینطور، اما چیزی که من توصیه میکنم اینه که اگه افراد و سایتها و رسانههای این حوزهها رو دنبال کنید، میتونید از ابزارها و... مطلع شید. اکثر سایتها خبرنامه دارن، تو اونها عضو شید.
مثلا TLDR یا کرانچ بیس برای حوزۀ استارتآپی، ولی با توجه به حوزهتون و علامندیهاتون و سرچهایی که میکنید خبرگذاریها و ایمیلها رو پیدا کنید. تلگرام برای ایرانیها خوبه، توییتر و لینکدین برای خارجیها خوبه اینها رو دنبال کنید. هر رسانه و منبعی ممکنه برای ما خوبی و بدیهایی داشته باشه.
سوال 9: ضمن سپاس از دوره مفید و خوب تون؛ با توجه به اینکه دوره حدودا سال 99 ضبط شده است، و می دانیم که دنیای دیجیتال به سرعت در حال تغییر و تحول است، آیا آپدیت و اصلاحیه ای برای آن در نظر گرفته شده است؟
پاسخ: همین جلسه پرسشوپاسخ آپدیت هست و ما هر هفته آپدیت داریم. جلسات موضوعی داریم. پرسشوپاسخ تو سایت داریم. ما آپدیت داشتیم، یک جاهایی لیست آپدیت درست کردیم و باید انجام شه. جلسات متناسب با شرایط اضافه میشه و دوره داره آپدیت میشه، هر تغییری ایجاد شه اطلاع میدیم.
سوال 10: در جلسه 32 مبحث RFM بصورت کلی مطرح شد. در جلسات بعد بصورت کامل تر ارائه خواهد شد؟
پاسخ: خیلی از مسائل مثل بحث دیتا، RFM، تبلیغات و... گسترده و عمیق هستن، چون دورۀ ما دوره تخصصی فروش و مارکتینگ اتومیشن نیست. ما در همین حد میگیم که یک چیزی به اسم RFM، دیتا ساینس و... هست، شاخکهای شما رو فعال کنیم و شما ببینید به این حوزه علاقه دارید یا نه میگیم.
مثلا سئو، اینستاگرام، محتوا و لینکدین و... به اندازه کافی گفتیم، ولی تو بعضی حوزهها مثل RFM و مارکتینگ اتومیشن و... فقط اشاره کردیم، شما برای اطلاعات بیشتر باید به منابع دیگه مثل کتابها و... مراجعه کنید.
سوال 11: اویل دوره، آقای طالبی میگفت من تو همه حوزه ها تسلط ندارم ولی بهترین های اون حوزه را براتون جمع کردم. بدلیل اینکه به آقای طالبی اعتماد کرده بودم، حدس میزدم که همینطور باشه. الان که جلسه 33 هستم، با چند نفر از این افراد آشنا شدم، واقعا لمس میکنم که بهترینهای حوزه را آوردن و با اونها آموزش میدن. چه خوب میشد راه های ارتباطی این عزیزان هم برای رفع اشکال در دسترس ما بود.
پاسخ: ما قراردادی داریم که این عزیزان یک چیزی رو آموزش بدن، زیر ویدئوها بپرسید اگه من جواب رو بلد باشم پاسخ میدم و اگه بلد نباشم میفرستم عزیزان پاسخ بدن. منتها بعضی وقتها ما سوالات رو میفرستیم و میگن وقت نداریم، در این صورت باید مشاوره بگیری.
سوال 12: وبینار هک که در ایسمینار برگزار شده بود را دیدم و خیلی مفید بود. از زمان فیلترینگ بصورت مدام از فیلتر شکن V2ray استفاده میکنم. یک حالتی داره به نام PAC، تو این حالت همزمان سایت های ایرانی و فیلتر را باز میکنه. در طول روز مرتبا واریز اینترنتی انجام میدم. دلم به این خوشه که هر انتقالی بخواد انجام بشه باید برام پیامک بیاد. به خاطر همین نگران دزدیه شدن حسابهای بانکی ام نیستم. می خواهم بدونم درست فکر میکنم یا نه و چه راهکاری دارید؟
سوال 12: در حال مطالعه کتاب بازاریابی چریکی هستم. در فصل 13 صفحه 170 درخصوص بازاریابی آنلاین توضیح می دهد. در فهرستی از بازرایابی های آنلاینی که ذکر کرده بود (پرداخت به ازای هر تماس) اشاره شده بود. این مدل تبلیغات در ایران هم وجود داره؟
پاسخ: دزدی حساب با پیامک امکانپذیر نیست، مگه اینکه رمز دوم رو فیشینگ شی. هر نوع VPN خطرات خودش رو داره چون یک نوع واسطه هستن.
سوال 13: من یک فضای نقد و بررسی دارم در حوزه آموزش با هدف نقد مدرسین و دوره های آموزشی در زمینه های مختلف که هم صدای افراد ناراضی دوره باشم هم راضی که مخاطب به خوبی تصمیم بگیره و خب هم گسترش تفکر نقاد و آگاهی اجتماعی. منتها نه سرمایه اولیه ای دارم و نه سرمایه گذار اگر هم سرمایه گذار بیارم احتمال زیاد نظر شخصی خودش رو دخیل خواهد کرد که با مرامنامه این فضا نمیخونه خیلی سوال اولم اینکه من در پیج اینستا خیلی نتیجه نگرفتم و یوتیوب بیشتر فعال هستم آیا زدن سایت و بارگزاری محتوا رو پیشنهاد میدید چون دنبال مخاطب هدف با کیفیت هستم و سوال دوم با وجود مافیاهای فضای آموزش و هزینه سنگین تبلیغات دقیقاً از چه روشی و چگونه خودم رو به مخاطبین هدفم بشناسونم
پاسخ: درباره بحث نقد و بررسی یک مشکل فرهنگی در ایران داریم، اینه که شما میری آمازون اونجا از یک فرهنگ وظیفه اجتماعی شناسی نشعت میگیره که اگه افراد نظراتشون رو میدن و این نظرات منصفانه است؛ اما تو ایران اینطور نیست، افرادی که راضی هستن چیزی نمیگن که کسی نفهمه از کجا خدمت گرفتن و فقط اونهایی که ناراضی بودن کامنت میذارن، درضمن رقبا هم بر علیه هم کامنتهای منفی مینویسن.
اگه همچین سایتی بزنی رقبا میرن با استفاده از شماره ناشناس و اکانت فیک کامنت منفی میذارن؛ برای مثال تو سایت تیزلند یک مدیر مدرسه برای مدرسههای اطراف کامنت منفی میذاشت؛ که ما اومدیم برای اینکه عضو تیزلند شن شماره موبایل رو اضافه کردیم، زمانی که شماره موبایل رو اضافه کردیم دیدیم که یکسری مدرسهها کامنت منفی میگیرن، با تحقیق و بررسی فهمیدیم که مدیر و ناظم یک مدرسه سر صف به دانشآموزان گفتن که برید توی فلان سایت و راجعبه مدرسههایی که در این منطقه وجود دارن و خوب نیستن کامنت منفی بذارید.
برای مثال یک گروه میان و میگن که از مشتری بپرسی بودجهات برای زدن سایت چقدره؟ اون مجموعه دزده، حالا ما نمیتونیم دربارۀ این موضوع جمله بنویسیم و نقضاش کنیم؛ چون درگیر مشکلات و شکایات میشیم و با کمک وکیل و راههای قانونی در نتیجه ما رو فیلتر میکنن. در کل در ایران زدن سایتهای نقد و بررسی موفقیتآمیز نیست.
سوال 14: در وبینار پرسش و پاسخ جلسه 33 در پاسخ به سوال دانشجویان دوره در خصوص تفویض اختیار به پرسنل صحبت میکنید و همکاران خودتونو مثل خانم شریفی، خانم قربان نژاد و ... مثال می زنید و می فرمایید که کار را سپرده اید وهیچ دخالتی نمی کنید. در زمان 01:45:00 میفرمایید که (یا باید اعتماد بکنم یا نکنم، سخت ترین جای کار من پیدا کردن آدم های قابل اعتماد مثل قربان نژاد هست، همین). حالا سوال اینجاست برای پیدا کردن این افراد چه ملاکهایی باید در نظر بگیریم. چطور به یک نفر اعتماد کنیم. شرایط شما به شکلی هست که افراد به شما مراجعه میکنند و قدرت انتخاب بالایی دارید. ماهایی که مثل شما از این نفوذ برخوردار نیستیم و باید برای جذب نیرو آگهی بزنیم و نیروی بگیریم، چطور انتخاب کنیم. مخصوصا من که دفتر کار ندارم و تمام همکاران بصورت دورکار در خدمتشون هستم.
پاسخ: اونها اجازه تصمیمگیری دارن، هر چیزی که لازم باشه رو با من هماهنگ میکنن، ماهی یکبار گزارش مالی میگیرم. کسبوکاری که در اون سهام دارم، سر سال میری گزارش هم میگیری که چیشد؟ کجا خرج کردی؟ سود کردی یا زیان؟ ما چقدر اجازه برداشت سود داریم؟ برنامه برای سال بعد چیه؟ و... اما فقط 2- 3 جلسه در ساله.
تفویض اختیار لایه لایه است، مثلا مدیرعامل اسنپ به سیله بلاش تفویض اختیار کرده، مارکتینگ رو به یکی، فنی رو به یکی و... دیگه نمیره ببینه سئو چیکار کرده، اون CMO به 2- 3 نفر دیگه تفویض اختیار کرده و مدیر سئو هم به سئوکار تفویض اختیار کرده. سئوکار یک گزارش جزئیات به مدیر سئو میده، مدیر سئو یک گزارش به مدیر دیجیتال مارکتینگ میده، مدیر دیجیتال مارکتینگ از چند تا حوزه و سوشال و... چند تا گزارش دربارۀ دیجیتال مارکتینگ آماده میکنه و این رو به مدیر مارکتینگ میده، مدیر مارکتینگ از بین این گزارشات اون چیزی که لازم داره و واحدهای دیگه مثل مشتری و... گزارش میگیره و به مدیرعامل میده.
سختترین کار پیدا کردن آدمهای قابل اعتماده. برای پیدا کردن این افراد چه ملاکهایی باید در نظر بگیریم؟ بحث اعتماد نیاز به زمان و شرایط داره و اعتماد دو جنبه داره:
اعتماد حرفهای و شغلی: از کجا مطمئن شیم طرف کارش رو بلده، اینجا میتونی از مشاور کمک بگیری، مثلا تو آژانس منظم یکی از کارهای ما همینه، کسایی که با ما قرارداد مشاوره و نظارت رو دارن میگن ما سئوکار میخوایم، میگم من کسی رو معرفی نمیکنم تو آگهی بده هر وقت رزومهها اومد ببین کدوم از نظر قیمت و... خوبه بعد 3- 5 تا رزومهای که از نظر تو اوکی هست رو به من بسپر؛ من میرم با اینها صحبت میکنم، سوال میپرسم و تمرین میدم که ببینم تسک رو با چه کیفی انجام میده و بعد میگم ایشون اینستاگرام، سئو و... بلده.
اعتماد فردی: به زمان نیاز داره و باید در طی زمان بشناسی.